SPEECHES


His Holiness Baba Hardev Singh Ji Maharaj’s discourse 
 16-11-2014     Sewa Dal Rally      67th Nirankari  Santh Samagam

साध संगत जी प्रेम से कहना धन निरंकार
साध संगत आप सभी सेवादल के अधिकारी और नौजवान यहाँ पर इस रैली के रूप में साध संगत की आशीर्वाद प्राप्त कर रहे हैं l सेवा का महत्व भक्ति के मार्ग पर जो चलते हैं उनके लिए उसके बहुत अहमियत होती हैं l इसीलिए भक्ति का जो एक स्वरुप हैं उस में सेवा वाले पहलू को हमेशा अहमियत दी गयी हैं l यूं तो हर भक्त जो इस परमात्मा निराकार का अनन्य भक्ति कर रहा हैं, इसको अंग-संग जानकार सत्संग भी करता हैं, सेवा भी करता हैं, सुमिरन भी करता हैं लेकिन इन्ही भक्तों में से यह यवान इन वर्दियों को पहनकर भक्ति वाले पहलू को निबाते हैं I एक मर्यादा पूर्वक एक discipline के साथ इस सेवा का सरंजाम देते हैं l यह समागम जिस अवसर पर इस रैली हो रही हैं इन्ही मैदानों को समाग के लिए तैयार करने के लिए करीब अगस्त के महीने से सेवादल के जवान यहाँ इन मैदानों में पहुंचने शुरू हो गए और यह इतना बडा area फैला हुआ हैं जो इसको एक सुन्दर रूप देने के लिए इन्होंने ये सेवाएँ प्रारम्ब की और फिर संगतें भी इसमें शामिल हो गए l उन्होंने भी सेवाएँ भर पूर की सुबह से लेकर रात तक यही धुन में सवार कि हे दातार, तू ने यह तन दिया, धन दिया हैं l हम इसको परोपकार सेवा में लगाते चले जाएँ l इनकी पवित्रता भी तभी होती है जब ये समर्पित किये जाते हैं l तन, मन, धन तीनों पवित्र हो जाते हैं जब इसको हम समर्पित करते हैं, जब हम इसको परोपकार में लगाते हैं l इसी भाव से युक्त होकर केवल इस समागम की बात नहीं प्रांतीय समागम होते हैं तो इलाके के क्षेत्र सेवा दल के जुड़ जाते हैं और वहां पर भी ऐसी ह़ी एक सुन्दर रूप सेवा का पेश करते हैं l और केवल समागमों की बात नहीं regular basis के ऊपर जहां-जहाँ पर भी mission की branches हैं, और जहां-जहां पर सेवा दल की units कायम हुई है, वहां- वहां ह़ी बहनें और भाई ये नीली और काकी वर्दी पहने हुए किस तरह से एक त्याग की भावना से, एक तप की भावना से युक्त होकर अपने आपको प्रस्तुत करते है ये तमाम गृहस्ती है और अपने परिवार का पालन-पोषण भी करना होता हैं l अनेकों अनेकों विध्यार्धी है, students हैं l इन्होने अपने पढाई भी करनी होती हैं l और यहाँ तक देखा गया हैं कि अब बिल्कुल् सर के ऊपर इम्तेहान या exams भी आ गए हैं, फिर भी ये सेवा को अहमियत देते हैं और अभी भी आपने देखा कि सांस्कृतिक रूप cultural items भी पेश किये गए जो हम समागम में रैली के दौरान पेश करते हैं l इसके लिए भी वो चाहे students हो वो फिर भी समय निकालते हैं ऐसे items को तैयार करने के लिए, सेवा करने के लिए यानी की चाहे छोटे से बच्चे हो जिनको आप भी बाल सेवादल की रूप में देख रहे हैं, सफेद कमीज और खाकी निक्कर पह्ने हुए है तो बालपन के अवस्ता से ह़ी ये सेवा वाला इस संस्कार इनको प्राप्त हो रहे हैं और फिर ज्यों-ज्यों उमर बढती चली जाती है किशोर अवस्ता मैं जवान और फिर middle age  में पहुंचते हैं तो ये सेवाएँ इनकी चलती जाती हैं, वह  जज्बे चलते चले जाते हैं l और जब सेवा का जज्बा पैदा होता हैं तो फिर घर में भी सेवा करते हैं, घर में भी बर्कुदार बन जाते है और समाज की भी सेवा करते हैं जैसे मिशन के द्वारा अनेकों समाज के सेवा के लिए कार्य चलाये जा रहे हैं चाहे वो blood donation camps हैं, eye camps हैं, चाहे medical checkup camps हैं या फिर  natural calamities की जब वक्त आते हैं तो ये जवान किस तरह बाग़-बाग़ कर पहुंचते हैं वहां के पीड़ा को दूर करने के लिए, एक राहत प्रदान करने के लिए चाहे वह उत्तराखांड में इतना ऐसा भायानक रूप बना तब भी इतने remote areas में जा जाकर जवानों ने एक अपने आपको पेश किया l इसी तरह हाली , जम्मू & कश्मीर में जो एक भयानक स्थिति पैदा हुई उस वक्त भी सेवा दल के जवानों ने जो Mission ने वहाँ शिबिर लगाए और ऐसे remote areas मैं पहुंच गए बल्कि वहां हमारे ऐसे कुछ स्थान भी थे जो बताया गया कि वहां तो इतने भयानक लोग हैं जिनको हम terrorist कहते हैं उस तरफ कहाँ पर आप जा रहे हो ये सामग्री लेकर, यह सामान लेकर जान को खतरा हो सकता हैं लेकिन फिर भी जब जवान वहां पर पहुंचे तो वहां पर उसने किस तरह से ये सेवाएँ की और सब को, क्यों कि ये केवल यही देखते हैं कि पीड़ित कौन है जैसे श्री गुरु गोबिंद सिंह जी महाराज और वो भाई कनय्या की मिसालें हम सुनते आ रहे हैं कि भाई कनय्या भी पानी पिला रहे थे जक्मियों को मैदान जन्ग् में तो कई गुरु सिखों ने आकर शिकायत कर दी कि चलो अपनों को पानी पिला रहे हैं यह  दूसरे अपने पर जो वार कर रहे हैं उनको भी पानी पिला रहे हैं l तो यह ठीक बात नहीं l तो जब पेश किया गया जैसे श्री गुरु गोबिंद सिंह जी महाराज के सामने तो जब भाई कनय्या से पूछा गया तो भाई कनय्या ने यही कहा की, ‘मालिक आपने ह़ी यह शिक्षा दी हैं कि किस तरह से यह नूर बसता है हर घट में तो सारे उस रूप में मै देखता हूँ चाहे ये बटके हुए, ये समझ नहीं पा रहे आपको और इसलिए ये जुल्म का भी सहारा लेते हैं लेकिन जब भी मै जक्मी को देखता हूँ तो मुझे एक मुख वही नजर आ जाता हैं और इसलिए मैं पानी पिलाता हूँ और श्री गुरु गोबिंद सिंह जी महाराज ने कहा, ‘अच्छा भाई कनय्या, अब यह  मरम भी ले जा जकम कहाँ भी है उस जकम में मरम  भी लगाता चला जा l इस प्रकार के इन मिसालें, उदाहरण ये हमारे सामने हैं और उसी अनुसार ये हमारे सामने है और उसी अनुसार यह सेवादल के जवान भी स्थान-स्थान पर पहुंचकर जो मिशन के उसूल हैं उसी अनुसार जो वलियों, पीर, पैगम्बरों युगों से कह रहे हैं उसी के अनुसार सेवा में योगदान दे रहे हैं और पूरी एक अकर्ता भाव से युक्त होकर एक selflessness के साथ जहां पर दुनिया मे selfishness  भरी पडी हैं, खुद्गर्जियाँ बरी पडी हैं जहां पर इस राहत की दास बात कर रहा हैं, गुजरात में भी उन वक्तों में जाने का मौका मिला जब earthquake आया और वहां पर ऐसी कहानियां सुनने को मिला बहुत पीड़ा हुयीके कितने कितने राहत के सामान बाहर के मुल्कों में से आयेब लेकिन वहां पर ऐसे लोग बैटे हुए थे exploit करने वाले की वो सामान वहां पहुंचने ह़ी नहीं दिया और बाजार में बेच डाला l तो ऐसी- ऐसी खुद्गर्जियाँ जहां पर काम कर रही हैं- ऐसे लोब-लालच और खुद्गर्जियाँ  selfishness के भाव काम कर रही हैं, वहां पर सेवादल  selflessness के भाव से युक्थोकर निष्काम भाव से युक्त होकर ये पूर्ण रूप मै अपनी लगन के साथ, निष्टा के साथ ये अपने सेवाएँ कर रहे है और पीड़ित तक हर वो सामान पहुंचाने के लिए इन के ऊपर किस कदर के विशवास हुए है जैसे जम्मू & कश्मीर में भी कुछ ऐसे इलाकें जहां पर कई ऐसे लोग सेवा करना चाहते थे और उन्होंने भी जवानों पर विशवास किया और कहा की यह मिशन के पास ऐसे सेवक हैं तो हमें विशवास हैं कि हमें जो चीज देंगे वो उस ठीक जगह पर पहुंचाएंगे तो इस तरह से ऐसा विशवास बनाना ये वाक्के ह़ी वही कर सकते हैं जो वास्तविकता में समर्पित होते हैं, जो ज्ञान को याद रखते हैं, जो पूर्ण रूप मै एक गरज का किनका मात्र भी अपने जीवन में आने नहीं देते हैं l वही विशवास के पात्र बनते हैं और इसलिए समाज में इनके ऊपर विश्वास किया जाता हैं और इस तरफ से मिल जुलकर ये अपने योगदान देते चले जा रहे हैं l यह सेवादल रैली में सेवा वाले पहलू को किस कदर उजागर किया गया कलाकार का सहारा लेकर और साथ ह़ी साथ राजमाताजी की सेवा सेवादल के प्रति जो योगदान रहे उसको भी नतमस्तक होकर याद किया गया के जिस तरफ से यहाँ आरम्भ हुई सेवाएँ मिशन का जब यह स्वरुप मंडल की स्थापना दिल्ली मै जब हुई और उस वक्त चाहे वो एक भाईयों के रूप में ये सेवायें आरम्भ हुई लेकिन राजमाताजी ने महसूस किया कि बहनों भी अनेकों हैं संगत मैं तो बहनों भी क्यों अपना योगदान सेवा के रूप में  न दें l और इस तरह से उन्होंने खुद अपने आप को सेवा के मैदान मैं उतारा चाहे वो लंगर के सेवा हो जहां बहनों आज भी सेवाएँ करती हैं, कही चप्पाती बनाती हैं, पुल्का पकाते हैं और अनेकों ऐसे रूपों में सेवाएँ होती हैं कही पर जाडू लगाना, सबी प्रकार के सेवाएँ राजमाता ने अपने हाथों से की और इसी प्रकार से एक प्रेरणा दी सभी को और इस तरह से उनको भी आज सेवादल की रैली में अपनी एक अकीदद पेश किया जा रही थी और यही प्रार्थना की जा रही थी कि हमारे में भी वही जज्बे बने रहे, हम भी नतमस्तक रहें, हम मैं भी हमेशा विनम्र भाव रहे, और हम गुरु सिखों का आदर सत्कार करते हुए सेवा करें, यह नही कि गुरुसिखों का निरादर करते हुए सेवा करें l क्यों की कही पर भी निरादारी का भाव अगर आ जाता है तो हमारी कियी हुई सेवा ह़ी वो बिलकुल बेमायिने हो जाती है l इसलिए सत्कार का भाव भी बना रहना चाहिए, विनम्रता भी बनी रहनी चाहिए, मिठास भी बनी रहनी चाहिए और इस प्रकार से ताल मेल के साथ एक मर्यादा पूर्वक discipline, coordination के साथ ये सेवा करते चले जाएँ l ऐसी दातार तौफीक बख्शे और याद किया जा रहा था हरबांसलाल जी को भी जिन्होंने अभी चंद रोज पहले ह़ी अपने इस नश्वर शरीर को त्यागे हैं l और सेवा में वो जुडे रहे , उनके माता पिता भी उन्होंने बाबा बूटा सिंह जी से ज्ञान लिया था l और तब से लेकर यह परिवार चलता रहा और हरबांसलाल जी अच्छी तरह आरंब से ह़ी सेवा में योगदान दिए और फिर member-in-charge- सेवादल के रूप मैं उससे पह्के कई यूनिट के लेवल में सेवाएँ की, फिर केंद्रीय अधिकारियों में जिम्मेदारी दी गयी थी और फिर Executive body  मे member-in-charge के रूप में सेवा दी गए है l हर पहलू को एक सुन्दर ढंग से उन्होंने निभाया l और इसी प्रकार से अनेकों अनेकों ऐसे महापुरुष सेवा दल मैं हैं जो अपने समय को पूरा किया शारीरिक यात्रा को सेवा करते हुए संपन्न की, इस यात्रा को तो वाक्के ह़ी जो जीवन जिए गए हैं सेवा भाव से हर उस जीवन की महत्ता हैं और हमने ऐसे जज्बों से हमें प्रेरणा लेनी हैं और खुद भी हमेशा प्रोत्साहित रहना हैं और यह केवल हिन्दुस्तान के प्रांतों के सेवादल की योगदानों की बात नहीं, ये विश्व के हर मुल्क में जहां जहां पर भी संगतें खायम हैं उन्ही भी नुमान्दगी इस रैली में आप देख रहे हैं वहां जो दूर देशों में जो हमारे International branches की जो यूनिट्स हैं, वो अपनी अपनी वो वर्दियां पहनकर यहाँ पर इस रैली में शरीफ हुए हैं और केवल रैली में भी नहीं समागम के दौरान मैं भी ये अपनी सेवाएँ भिन्न-भिन्न रूपों में पेश कर रहे हैं और वहां पर रहकर भी समाज की सेवा और तमाम भी मिशन का योगदान देते चले जा रहे हैं और आज इस समागम की अवसर पर आप सभी सेवादल के जवान और ये जो रैली भी खूबसूरत ढंग से निबाई गयी हैं इसलिए आप सबी मुभारक बात के पात्र हैं और ए सेवायें जब जवान आप कहाँ कहाँ कर रहे हैं, अभी लगातार दास को मैदानों में जाने के मौका लगातार मिलते आ रहे हैं lअभी परसों ह़ी की बात जहां पर यहाँ पर सत्संग भी चल रहा था और एक मैदानों में एक आवाज loud speakers की जा रही तो वैसे स्थानों मै जाकर parking spaces में देखा वहां जो जवान लगे हुए हैं हाथ जोड़कर l वहां तो loud speakers की आवाज भी नहीं जा रही थी तो दास ने यही सोचा की ये भी जवान जो यहाँ  खड़े हुए हैं, ये भी पता नहीं हजारों मिलों का सफर, सैकड़ों मील का सफर तै करके यहाँ पहुंचे होंगे! इनके मन में भी इच्छा होगा कि हम समागम के मुख्या मैदान मैं वहां का आनंद ले, दर्शन करें, संगत सुनें l लेकिन कहाँ पर एक किनारे पर जहां loud speakers की आवाज भी नहीं आ रही लेकिन उसी dedication  के साथ वो वहां पर सेवा कर रहे हैं l तो इस तरफ से ऐसी ऐसी मिसालें ये हमारे सामने है तो वहां पर दास ने जिक्र भी किया प्रबंधक महापुरुशो को कि कुछ ऐसा इंतजाम कर दो की यहाँ कम से कम loud speakers तो पहुंचा दो ताकि ये सेवा करते हुए वचन भी सुन पायें l इस प्रकार से कहने का भाव् यह हैं कि सर्दी के स्थिति में भी देखा है, गर्मी के स्थिति में भी देखा है, बुरी मौसम में भी देखा हैं जिस तरह से ये पूरी निष्ठा के साथ ये अपने आप को किस तरह के तप त्याग से पेश करते हैं ताकि साध सांगत आराम ले सकें, नाना प्रकार की सेवायें चाहे लंगर के रूप में देख रहे है, traffic के रूप में देख रहे हैं, watch and ward  में देख रहे है, कोई barricading कर रहा हैं, कोई शामयाने लगा रहा हैं, कोई पियावु पे लगा हुआ हैं l कितने कितने रूप हैं कोइ एक सौचालय में लगा हुआ हैं जहां कोई जाना भी पसंद नहीं करते, लेकिन अभी इस रैली के दौरान भी item में दिखायी गया की जो सेवादल जवान जो साधारण रूप मै हमें नजर आते हैं, इन में ऐसे ऐसे भी हैं कई Gazzetted Officers  भी होते हैं सरकारी लिहाज से,  businessmen भी होते हैं जिनके नीचे पता नहीं कितने नौकर काम करते हैं लेकिन वो साधारण सी यह  वर्दी पहनकर चाहे वो किसी भी सेवा मिल जाए वो करते है – जाडू लगाने की, वो भी लगा रहे हैं l इस तरह से दुनियावी जो अहम् का भाव हैं उस तरफ से यहाँ वह ऐसा पेश करते हैं की कही अहम् का नाम नहीं है, प्रेरित करते है औरों को, के वाक्के ह़ी हम काम का मैदान में पड़े रहते हैं l चार पैसे तो आ गए, थोड़ी ताकत क्या आ गयी, थोड़ी शौरत क्या हो गयी की इत्ने फूले समाते है न की हम किसी को कुछ नहीं समझते हैं l तो उनके लिए भी संदेश मिलता हैं कि कर्म के रूप में जब ये महापुरुष अपने आपको डालते  है तो आवो साध्संगत दास अधिक और समय नहीं लेगा- काफी आगे समय निकल चुका है और अभी सत्संग का भी आरम्भ मुख्या पंडाल में होने जा रहा हैं तो यही अरदास, कि दातार कृपा करें सब को शक्ति दें, सामर्धा दे, कि वे सेवाएँ करते चले जाएँ तन, मन , धन की और जैसे वो कहावत मशहूर है कि : Even if you do little things to help others it makes a big space in the hearts of others. तो इस प्रकार से वो कार्य जो छोटे- छोटे हमें लगते हैं, दुसरे के मन में जिस के लिए आप कार्य कर रहे हैं, जिसको कुछ राहत दे रहे हैं, जिस की सेवा कर रहे हैं उनके मन में वो छोटा स्थान नहीं होता l उनके मन में वो बड़ा स्थान होता हैं, वो छोटे कार्य चाहे हो, छोटी सी देन हो, लेकिन स्थान उसका बड़ा होता हैं l तो इस प्रकार से यह स्थान बनाएं रखें मनों में दूसरों के अपनी इस निष्काम भाव, सेवा की द्वारा, निष्ठा के द्वारा l
                         साध संगत जी , धन निरंकार !


                                             శ్రీ గురువచనామృతం
20 జులై, 2014 (ఆదివారం) మాన్టోవా, ఇటలీ(యూరోప్) లో యురోపియన్ సమాగం  శుభ సందర్భంగా సమావేశమైన విశాల భక్త జనులను  సంబోధిస్తూ సద్గురు బాబా హరదేవ్ సింగ్ జీ మహారాజ్ వారు  ఈ విధంగా తెలిపారు-
సాధు మహాపురుషుల్లారా, ప్రేమతో చెప్పండి ధన్ నిరంకార్ జీ –
సాధు మహాపురుషుల్లారా, ఈ రోజు ఇటలీకి వచ్చి మీ అందరినీ ఇంతటి విశాల రూపంలో దర్శించి ఎంతో ప్రసన్నతను పొందుతున్నాను. సుందర భావాలను కలిగి ఉండి మీరందరూ ఇక్కడ సమావేశమయ్యారు. ఈ ఘడియలు, ఈ క్షణాలు చాలా విలువైనవి. ఈ సమయం ఎంతో విశిష్టమైనది ఎందుకనగా మనస్సు పరమాత్మతో యోగమై ఉండుట వలన మరియు భావనలు శ్రద్ధా-భక్తితో కూడినవి అవటం వలన ఈ క్షణాలు ఎంతో శుభదాయకమైనవి.  ఇవే భావనలు మనలో రోజంతా, జీవితమంతా నిండి ఉన్నట్లయితే మన జీవనం యొక్క ప్రతి క్షణం శుభదాయకమౌతుoది.    
ఇక్కడ ఈ సత్సంగంలో మీరు బాలల, యువకుల మరియు వృద్ధుల భావాలను శ్రవణం చేసి ఉన్నారు.  వారందరూ మనకు ఇదే ప్రేరణను కలుగచేసారు మరియు మన దృష్టిని దీని మీదనే కేంద్రీకరింప చేసారు.  మనస్సులో కలిగిన భావాలు మనిషిని ప్రక్కదోవ పట్టించి, వినాశనం వైపుకు నడిపిస్తున్నాయి. ఈ సమయంలో ఇట్టి భావాలు విలువ ఎంతో అమూల్యమైనవి. చెడు భావాలు కూడా మాటల రూపంలో వ్యక్తమై వాటిని స్వీకరించే వారిపై ప్రభావం చూపించి వినాశకర మార్గంలో నడిపిస్తాయి. కాని సంత్-మహావుపురుషుల, భక్తుల భావాలు  ఉద్దరించేటటువంటి మాటలపై ఆధారపడి ఉంటాయి. వీటిని  శ్రవణం చేసే వారు తాము ప్రేరణ పొంది, ఆ మార్గాన్ని అనుసరించి, తమతో పాటు ఇతరులను కూడా ఉద్దరించేవారవుతారు. ఇక్కడ ఇచ్చే శిక్షణ మరియు సందేశం ఏదైతే ఉందో అది మన మేలు కోరేదే.  కావున వీటిని మన జీవితంలో, మనో-బుద్ధులలో స్థిర పరచుకొని వాటికి ఆచరణ రూపమిచ్చి  జీవించాలనేదే మన ప్రార్ధన. పూర్వము కూడా మహాపురుషులు, సంతులు కలిసి మెలిసి ఈ విధంగానే ప్రార్ధించారు. గురు,పీర్-పైగంబరులు ప్రపంచానికి ఇచ్చిన వరము మరియు సందేశం – ప్రతి మానవుణ్ణి ఉద్దరించి మానవ కల్యాణానికి తోడ్పడటంతో పాటు, ఏ భావనలను స్వీకరించాలి, వేటిని త్యజించాలి, ఏ మార్గాన్ని అనుసరించాలి, ఏ మార్గానికి వీడ్కోలు పలకాలో తెలుసుకొని అప్రమత్తంగా ఉండమని హెచ్చరించారు.  నీ ఆలోచనలు, నీ మాటలుఎలా ఉండాలో, నీ వ్యవహారం ఏవిధంగా ఉండాలో మహాత్ములు, సంతులు, గురువులు వారి బోద ద్వారా ప్రపంచం ముందు ఉంచారు. కాని మనిషి వీటికి ఎంత ప్రాధాన్యత ఇచ్చాడనేదే ప్రశ్న!  దీనిని ఒకొక్కరు ఒక్కో విధంగా స్వీకరిస్తారు. ఒకరు దీనికి విలువనిస్తారు. మరొకరు విలువనివ్వరు. ఒకరు దీనిని అంగీకరిస్తారు. మరొకరు దీనిని తిరస్కరిస్తారు. కొందరు వీటికి సంత్ మహాపురుషులు అభిలషించిన ప్రాధాన్యతనే తమ జీవితంలో ఇచ్చారు. మరికొందరు వీటిని మాటలకే పరిమితం చేస్తూ ఆచరణలో దీనికి విరుద్ధంగా ఉంటారు. ఉదాహరణకు వారు ప్రేమ గురించి చర్చిస్తారు కాని వ్యవహారంలో కనుచూపు మేరలో ప్రేమ కనిపించదు. మనిషి ఇతరులనే కాదు తన వారిని, తన పరివార సభ్యులను కూడా ప్రేమించలేకపోతున్నాడు. వారి వద్ద ప్రేమ అనే శబ్ధం మాత్రం ఉంది కాని భావన లేదు.  ఈ విధంగానే మహాపురుషుల యొక్క హితకారకమైన వచనాలకు సంత్-మహాపురుషులు ప్రాదాన్యతనిచ్చారు. ఏ భావనలను అనుసరించి నీ జీవితాన్ని ప్రకాశవంతం చేసుకోవాలనుకుంటున్నావో, వాటికి కార్య రూపం ఇచ్చినప్పుడే సాధ్యమవుతుంది . ఎందుకనగా –
బనే బాతోం సే బాత్ తో ఫిర్ బాత్ హీ క్యా హై I
కేవలం మాటలతోటే దేనినీ పొందలేము. ఎందుచేతనంటే మాటల తోటే కార్యం పూర్తయితే ఇలా చెప్పి ఉండేవారు కాదు-
ఖాండ్ హీ కా నామ్ లేత్ ముఖ్ కైసే మీఠా హొత్ I
ముఖ్ మీఠా హొత్ హై ఖాండ్ కే చబాన్ సే I
కేవలం తీయదనం, పంచదార గురించి నిత్యమూ ఆలోచిస్తూ స్వీకరించకుంటే తీయదనాన్ని ఆశ్వాదిoచలము. ‘నీరు’ అని ఉచ్చరించినంత మాత్రాన దాహం తీరదు. అలాగే ‘ధనము, ధనము’  అని ఉచ్చరిoచటం వలన మాత్రమే ధనవంతుడైతే, పేదవాడనేవాడు మిగలడు. సిరి-సంపదల గురించి ఆలోచించటం వలన ధనవంతుడైతే ‘నిర్ధన్ రహే న కోయి’. ఎవరైనే లక్షలు, కోట్లు అని జపించవచ్చు. ఆలోచించటం వలన పోయేదేమీ లేదుకాని దాని వలన కార్యం పూర్తి కాదు. వాస్తవంగా ధనం మన చేతికి వచ్చినప్పుడే ఆ మాటలు కార్య రూపం దాల్చి ధనవంతుడు అయినట్లు, నీరు త్రాగినప్పుడే దాహం తీరుతుంది, తీపిని స్వీకరించినప్పుడే దాని తీయదనాన్ని అనుభావిo చగలం. అందుచేతనే మహాత్ములు కర్మల గురించి ఇలా చర్చిస్తున్నారు-
“అమలా దే  హోనగే నబేడే, జాత్ కిసీ నే పుఛనీ  నహీ ”
జాతుల కారణంగా కాదు అమలు పరచటం వలననే భవసాగర తీరాన్ని దాటవచ్చు.  ధర్మం- మతము గురించి లక్షల సార్లు అరచినా, లక్షల సార్లు స్నానమాచారిoచినా, లక్షలాది తీర్ధ యాత్రలు చేసినా ఏదియూ సిద్ధిoచదు. మానవుడు కర్మకాండలను ఆచరించటం వలన భవసాగరాన్ని దాటగలననే భ్రమలతో తన జీవిత కాలమంతా వ్యర్ధం చేసుకుంటున్నాడనే భావననే సూఫీ సంతులు, గురు-పీర్-పైగంబరుల సందేశాన్ని చదివితే బోధపడుతుంది.అయితే ప్రత్యేక దుస్తులు, ప్రత్యేక చిహ్నాలు ధరించటం వలన భవసాగరాన్ని దటలేమని, కేవలం అమలు పరచటం వలన మాత్రమే ఇది సాధ్యమని మహాత్ములు సరళంగా తెలియచేసారు.
ఈ విషయాన్ని మహాపురుషులు ఎప్పుడో నిర్ధారించారు. అయినప్పటికీ మన ఆచార వ్యవహారాలలో ఏ మార్పూ లేదు. అమాయకుల ప్రాణాలను హరిస్తే స్వర్గ ప్రాప్తి లభిస్తుందనే ఆలోచనను నేడు కూడా కలిగి ఉన్నారు.  స్వర్గానికి చేరటానికి అమాయకులను బలిగొనడమే ఏకైక  మార్గంగా తలుస్తున్నారు.  ఈ నమ్మకం వాస్తవానికి సుదూరం.  అందుచేతనే సంత్-మహాత్ములు భగవంతుడు ఇచ్చిన విచక్షణను ఉపయోగించి ఆలోచించు, అర్ధం చేసుకోమని తెలుపుతున్నారు. నీవు దీనిని ఎందుకు ఉపేక్షిస్తున్నావు? ఎందుకు మత్తులో జోగుతున్నావు? సత్యమైన దానిని ఎందుకు చూసీ-చూడనట్లుగా వ్యవహరిస్తున్నావు? ఇటువంటి భావనను ఎందుకు కలిగి ఉన్నావు? ఇటువంటివి విశ్వసిస్తూ దానిని అనుసరించి  జీవిస్తూ ఇహపరలోకాలను నష్టపరచుకుంటున్నావు.  గురు-పీర్-పైగంబరులు ఇహపర లోకాలను ఉద్దరించుకునే, ప్రతి క్షణాన్ని సుందరంగా మలచుకునే, మనస్సును నిర్మలంగా ఉంచుకునే, వాణిని మధురంగా మలచుకొనే, సద్వ్యవహారాన్ని కలిగి ఉండే బోధనలను చేసారు.మలినాలు లేనటువంటి శుభ్రమైన వస్త్రాలను ధరించాలని, కూర్చునే కుర్చీ-సోఫా శుబ్రంగా ఉండాలని, పడుకునే మoచం కూడా శుభ్రంగా ఉండాలని, తినే ఆహారం రాళ్ళు, క్రిములు-కీటకాలు లేకుండా శుచిగా ఉండాలని కోరుకుంటున్నాం .ప్రాపంచిక పదార్ధాలన్నీ శుచిగా ఉండాలని తలుస్తున్నాము. కానీ జీవనానికి సంబంధించిన మాటలలో కానీ, మనస్సులోకానీ, వ్యవహారంలో కానీ ఎలాంటి  మార్పూ లేదు. ఇవి మార్పు చెందనప్పుడు ఇహపరలోకాలలో ఏమి మార్పు కలుగుతుంది? దీని వలన ఆత్మకల్యాణo జరగదు, మనస్సు సుసంపన్నం అవదు. జీవితం సుoదరత్వాన్ని సంతరించుకోదు. ఎన్ని గ్రంధాలు పఠించినప్పటికి–
“క్యోం జల్ మై నహాయే, మన్ కీ మైల్ గవా లే బందే I ”
వాస్తవమేమనగా జలములో స్నానమాచరించినప్పటికీ, మనస్సులోన మలినం ఉన్నదున్నట్లే ఉంది. శరీరం శుబ్రపడింది కాని మనస్సుకు పట్టిన  మురికి మాత్రం అలాగే ఉంది. కబీరు దాసు చెప్పినట్లుగా –
“మన్ ముండాయా నహీ కేష్ ముండాయా కాహే I”
భావము: తలలు  బోడులైనా తలంపులు బోడులౌనా!
                                              మరియు
“జో కుచ్ కియా సో మన్ కియా ముండా మూండ్ న జాయే I”
చేసేదంతా మనస్సే. మనస్సులో కలిగిన వికారాలనే జుట్టును తొలగించుకోక, తలనీలాలను తొలగించుకుo టున్నావు.
తలనీలాలు సమర్పిoచటం వలన నా మనస్సులోని వికారాలు తొలగిపోయాయి, నా జీవితానికి విలువ కలిగింది, జీవితానికి ఉన్నత స్థితి లభించిందని ఆలోచిస్తున్నావు. వికారాలనే వెంట్రుకలు మనస్సులోనే ఉండగా మాటలు కార్య రూపం దాల్చటం సాధ్యమా?
ఇప్పుడే మనం భారతీయ కౌన్సెల్ జనరల్ చెప్పిన మాటలను విన్నాము.  వారు ఆధ్యాత్మిక కోణాన్ని సృజిస్తూ సామాజిక జీవనాన్ని ముందుoచుతూ ఏ విధంగా తల్ల్లులు,చెల్లెళ్ళు, పిల్లలపై అత్యాచారాలు చేస్తున్నారు, సమాజంలోని బలహీనతలను ఏ విధంగా సొమ్ము చేసుకుoటున్నారో తెలుపుతూ సామాజిక రూపంలో కూడా పతనావస్తకి చేరుకుoటున్నామని తెలియచేసారు.  సమాజంలో స్వార్దమనేది పెచ్చు మీరటం వలన స్త్రీ జాతిని వంచించటం లేక ఇతర ఏ పరిణామాలను గమనిoచినా  ప్రతి చోట ఇతరుల బలహీనతల్ని సొమ్ము చేసుకోవటం చూస్తున్నాము.ఇక్కడ నిస్స్వార్ధత, పావనత మరియు సజ్జనత గురించిన చర్చ జరుగుతుంది.  అలాగే మానవత, మానవత్వం, గురించిన చర్చ కూడా జరుగుతుంది. ఈ మాటలను మనం హృదయ పూర్వకంగా స్వీకరించినట్లయితే  మనం ఇతరులను వంచించటం గురిo చి ఆలోచిoచక, తప-త్యాగాల వైపు నడుస్తూ, ఇతరులను తమకంటే శ్రేష్టులుగా తలంచే భావాలు కలుగుతాయి.  ఇతరులను నీచులుగా, తనను తానూ గొప్పవాడిగా మరియు ఉన్నతుడిగా చిత్రీకరిoచుకునే ప్రయత్నం జరగదు. ఇతరులను బలహీనులుగా తలంచటం వంటి భావాలనే మానవుడు నేడు ప్రపంచంలో కలిగి ఉన్నాడు.  ఇతరులు బలహీనులు కావున వారిని మోసగించాలనే తలంపు కలిగి ఉన్నాడు. సంత్ మహాపురుషుల వాణి మరియు శిక్షణ ప్రభావము వలన ఏ వంచనకు ఆస్కారం లేదు. దీని పైనే మన జీవనానందం మరియు ప్రగతి ఆధారపడి ఉంది. జీవితంలోనికి ఆనందాన్ని ఆహ్వానిoచాలన్నా, జీవితంలో ఉన్నతంగా ఎదగటానికి, కీర్తి-ప్రతిష్టలను ఆర్జించాలన్నా ఇట్టి భావనలను కలిగి ఉండి వీటికి లోబడే మన జీవన ప్రయాణాన్ని కొనసాగించాలి. మహాపురుషులు పై విధంగానే తెలుపుతున్నారు. కాని సాధారణంగా వారు చెప్పేది ఒకటైతే మనం అర్ధం చేసుకొనేది ఒకటి, చేసేది మరొకటి. వీటిమధ్య సమన్వయము ఉండటం లేదు.
ఒక నగరంలోని అధికారి తన క్రింద పని చేస్తున్న ఉద్యోగికి నగరంలో ఎన్ని మందిరాలు ఉన్నాయో తెలుసుకొని రమ్మని పురమాయించాడు.  కార్యాలయం ముగిసే సమయానికి ఆ ఉద్యోగి తిరిగి వచ్చాడు.  రాగానే పై అధికారి ‘అప్పగించిన పని అయ్యిందా?’ అని ప్రశ్నించాడు. సమాధానంగా ఆ ఉద్యోగి ‘సర్, మీరు నాకు ఎలా ఈ పనిని అప్పగించారు ? నేనెలా లెక్కించగలనని అనుకున్నారు?అవేమో ఒక చోట స్థిరంగా ఉండకుండా గెంతుతున్నాయి’ అన్నాడు. అప్పుడు ఆ అధికారి ‘ఎవరు ఎగురుతున్నారు?’అని ప్రశ్నించాడు. ‘నగరంలో ఎన్ని కోతులు ఉన్నాయో లెక్కించమని మీరే కదా నాకు పురమాయించారు’ అని ఉద్యోగి బదులిచ్చాడు. ‘అవి స్థిరంగా ఉండటం లేదు. ఒక కొమ్మ నుండి వేరొక కొమ్మ పైకి గెంతటం వలన లెక్కించటం సాధ్యపడలేదు.’ ఆ అధికారి తల పట్టుకొని,’నేను నీకు మందిరము అని చెప్పాను.అవి ఎన్నో లెక్కించమని చెప్పాను. కాని నువ్వు బందర్ (కోతి) అని తలంచి కోతుల్ని లెక్కించటానికి బయలుదేరి వెళ్లావు.’ ఈ విధంగా చెప్పినది ఒకటి, అర్ధం చేసుకున్నది మరొకటి అవుతుంది. ధర్మము యొక్క రూపమేమిటి, మరియు దానిని ఏ విధంగా అర్ధం చేసుకుంటున్నారు? చెప్పిన దానిని అర్ధం చేసుకోవటం లేదు పైగా దానిని వేరే విధంగా అర్ధం చేసుకొని ప్రతి క్షణాన్ని , పూర్తి జీవితాన్ని నష్టపోతున్నారు. చిన్న చిన్న మాటలను ఉదాహరణగా తీసుకొని చెప్పేదేమనగా, ఇవి చాలా సాధారణమైన విషయంగా తోచినప్పటికీ దురదృష్టవశాత్తు ఈ సరళమైన వాటిని కూడా ఆచరణలో పెట్టలేకపోతున్నారు. ఇతరులతో ఘర్షణ పడటం, అశాంతిని పెంచటంలో నైపుణ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తున్నారు. ఏదైతే సరళమైనదో, అదే సహజమైనది. దానిని మనం సొంతం చేసుకోవటం లేదు. కాని బేధ భావాలను పెంచుకోవటం, ఇతరులను నిందించటంలో నిమగ్నమై ఉన్నాము. ఒక కవి చెప్పినట్లుగా-
“జగడా హై జమీన్ సే అవుర్ ఆస్మాన్ సే ఉల్జావ్ హై ”
దీని భావము బేదాభిప్రాయాలు(గొడవలు) భూమిపై మొదలవుతున్నాయి అవి ఆకాశంలో సంక్లిష్టంగా మార్చబడుతున్నాయి. భూమిపై మరియు ఆకాశంలో కూడా గొడవలే గొడవలు. ఎక్కడా సరళత్వాన్నీ, సహజత్వాన్నీ జీవితంలోకి రానివ్వక నిత్య జీవితంలో ప్రతి సంబంధాన్ని జటిలపరచుకుంటున్నారు. దీని మూలంగానే అడ్డుగోడలు పెరిగిపోయి ఒకరి మధ్య ఒకరికి సంబంధాలు క్షీణిస్తున్నాయి మరియు తెగిపోతున్నాయి. మహాపురుషులు మనకు విడదీసే శిక్షణను ఇచ్చారా లేదా కలిసి-మెలిసి ఉండే శిక్షణను ఇచ్చారా? వారైతే సహోదరత్వం, ఏక రూపం అనగా ఏకత్వం గురించి, ఒన్నెస్స్ గురించి, విశ్వ సౌభ్రాతత్వం గురించి, మానవత-మానవత్వం గురుంచిన సందేశాన్నే ఇచ్చారు. ఏకత్వం, మానవత్వానికే విలువనిచ్చారు. ఎక్కడా ఒకరి నుండి ఒకరు విడువడి జీవించటం , విడదీసే వారిగా ఉండమనే  ప్రేరణను ఎక్కడా ఇవ్వలేదు. దీని అర్ధం ఏమనగా –
“పంచా దా కహయా సర్ మత్తే, పర్నాలా ఓత్తే దా ఒత్తే I”
తూర్పున ఉదయించే సూర్యుడు పశ్చిమాన ఉదయిoచవచ్చు కాని   మనో వికారాలు అలాగే ఉంటున్నాయి. నేను దీనిని వీడను. గురు-పీర్-పైగంబరులు, కబీరుదాసు, గురు రవిదాస్, రాముల వారు, గురు నానక్ దేవ్ జీవంటి మహాత్ముల బోధనలను వింటాము. వారు చెప్పే వాటికి వ్యతిరేకంగా ఉన్న మనో వికారాలను మాత్రం వీడను. వారు చెప్పినవి, వారు లిఖించినవి, వారిని పూజిస్తూ శిరస్సును వంచుతాను కానీ వికారాలు ఎక్కడివక్కడే ఉన్నాయి. నేను ద్వేషాన్ని వీడలేను. నేను వైర భావాన్ని వీడను. ఇతరులను కించపరచటం మానను. నేను ఇతరులతో దుర్వ్యవహారం చేస్తూనే ఉంటాను.
“డాయీ ఆఖర్ ప్రేమ కా పడే సొ పండిట్ హోయేI”
 అని కబీరుదాస్ లక్షల సార్లు చెప్పినప్పటికీ -
వారు చెప్పినది శుభకరమైనదే, నేను వారి పూజారిని కూడా – కాని వారి మాటలను నేను వినను.  ఇది ఒక అవస్థ, ఇది ఒక దశThis is the real fact what we are facing today. ఇది వాస్తవమైన సత్యం. దీనినే మననం ఈ నాడు ఎదుర్కొంటున్నాము. అందుచేతనే ఈ నాడు మానవుని యొక్క స్థితి దిన దినం దిగజారుతుంది. ఒక కవి యొక్క కవితను దాసుడు ఎన్నో సార్లు ఉదాహరిoచటం జరుగుతుంది :
“ఇసకా నహీ గం కి గిరీ సిక్కే కీ కీమాట్,
అఫసోస్ హై కీమతే ఇన్సాన్ గిరీ జాతీ హై I”
దేని వలన అయితే మన విలువ పెరుగుతుందో దానికి విలువనివ్వటం లేదు, దానికి ప్రాధాన్యతను ఇవ్వటం లేదు. మహాత్ములు చెప్పినట్లుగా అవి అక్కడే ఉన్నాయి, మనలోని వికారాలు ఇక్కడే ఉన్నాయి. మనలోని వికారాలు సమాజంలో మురికిని వ్యాప్తింప చేస్తుంది. ఆ మురికి వల్లనే మన శరీరం మైలపడుతుంది, దుస్తులు మైలపడుతున్నాయి, పాడవుతున్నాయి. మనలోని వికారాలు అలాగే ఉండిపోతున్నాయి. అందుచేతనే ఈ వికారాలను మన జీవితంలో సమస్యలకు కారణం కాకుండా ఉండే ప్రదేశంలో ఉంచటం అత్యంత ఆవశ్యకం. దీని వలన మన జీవనం సుందర రూపాన్ని సంతరించుకుంటుoది. మరియు ఇతరుల సుఖానికి , శాంతికి ,ఆనందానికి కారణభూతులుగా ఉండవచ్చు. లేనిచో అశాంతికి కారకులౌతాం. సాధారణంగా మనం ఇతరుల అశాంతికి, దుఃఖానికి, సమస్యలకు కారణమౌతాము. మనం కారకులమవ్వాలంటే ఆనందానికి కారకులవ్వాలి, సుఖానికి కారకులవ్వాలి. మనం ప్రగతికి కారకులవ్వాలి కాని వినాశనానికి కాదు.
సంత్ మహాపురుషులు మనం ఏ మార్గంలో వెళ్ళాలి మరియు ఏ మార్గం వైపు మనం దృష్టిని నిలపాలో, మనం ఏ భావనలకు విలువనిచ్చి వాటిని హృదయంలో స్థిరపరచుకోవాలో మరియు జీవన ప్రయాణం ఎలా కొనసాగిoచాలో అడుగడుగునా చైతన్యపరుస్తున్నారు మరియు జాగృత పరుస్తున్నారు. వీరందరూ దిశా నిర్దేశమైతే చేస్తున్నారు కాని వాటి వైపు మనం దృష్టి సారించామో లేదో అనేది మన మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.  సూర్యుడు తనపని తానూ చేసాడు. సూర్యుడైతే నలువైపులా ప్రకాశాన్ని వెదజల్లాడు కాని కళ్ళపై ఉన్న దుప్పటి తొలగించాలో లేదో అనే నిర్ణయం మన మీద ఆధారపడి ఉంది. మనం కిటికీలు, తలుపులు మూసి ఉంచాలా లేదా తెరచి ఉంచాలా! తెరిచి ఉంచితే వెలుగు లోపలికి ప్రసరిస్తుంది. సూర్యుడు ఎల్లప్పుడు వెలుగును ప్రసరిస్తూనే ఉన్నాడు. కాని మనం దాని ద్వారా ఎంత లాభం పొందామనేది మనపైనే ఆధారపడి ఉంది. మనల్ని మనం ఉద్దరించుకోవాలో, లేదా అనేది కూడా మన మీదే ఆధారపడి ఉంది.  మనం ఈ సంసారానికి సుందర రూపాన్ని ఇవ్వాలో లేదో, మనం ఇంట్లో వాతావరణం సుఖముగా మరియు సౌందర్యంగా మలచుకోవాలో లేదో, మనం దుష్ట స్వభావం వీడి మధుర స్వభావాన్ని కలిగి ఉండి బాంధవ్యాలలో మాధుర్యాన్ని తేవాలో లేదో, మన ఇంటిని స్వర్గతుల్యం చేసుకోవాలన్నా మరియు సమాజoలో సుందరతను తీసుకురావాలన్నా మన పైనే ఆధారపడి ఉంటుంది.
 ఐదు వేళ్ళు సమానంగా ఉండవని చెబుతారు. ఐదు వేళ్ళ యొక్క ఆకారం వేరువేరుగా ఉంటాయి. అయినప్పటికీ ఒకే చేతికి భాగాలు అవి.  మనము చేతిని మరచిపోయి వేళ్ళ వరకే పరిమితమవుతున్నాము. చెయ్యి ఒక్కటే- ఈ ఐదు వేళ్ళు చేతికి సంబందించినవే అనే విషయాన్ని మరచిపోతున్నాము. మనం చేతిపై దృష్టి పెట్టినప్పుడు ఈ ఐదు వేళ్ళు వేరు వేరు ఆకారాలు కలిగి ఉన్నప్పటికీ ఒక చేతిలో బాగమే. ఈ విధంగానే అది ఒక పిడికిలి రూపాన్ని  సంతరించుకుంటుంది. చేతి వేళ్ళు వేరు వేరుగా ఉన్నప్పటికీ పిడికిలి బిగిస్తే ఎంతటి బరువునైనా సునాయాసంగా లేపగలుగుతుంది. చేతి వేళ్ళు పిడికిలిగా మారటం వలన చేతికి నిజమైన ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నాయి. ఎందుచేతనంటే అవన్నీ కలిసి ఉన్నాయి కాబట్టి. దీని భావం ఏమనగా మహాపురుషులు ఏకత్వం గురించి మాట్లాడారు. భిన్నత్వంలో ఏకత్వం గురించి మాట్లాడారు తప్ప విడదీసే మాటలు చెప్పలేదు. కలిపే మాటలే చెప్పారు. మిషన్ యొక్క నినాదం కూడా ఇదే-
“ధరం జోడ్తా హై, తోడతా నహీ I ”
(కలిపేదే ధర్మం, విడదీయునది కాదు.)
ఏ ధర్మమైతే విడదీసేదో అది ధర్మమనే అనిపించుకోదు.  ఏదైతే మనిషికి మనిషిని దగ్గర చేస్తుందో, మానవుల మధ్య ఉన్న దూరాన్ని అంతరింప చేస్తుందో, అదియే ధర్మo అని అనబడుతుంది.  ధర్మము యొక్క గుర్తు ఇదే. అందుచేతనే ఎవరైతే కలుస్తారో మరియు కలుపుతారో వారే నిజమైన ధార్మికులు. వారే నిజమైన సజ్జనులు. ఇదే విధంగా మానవులు కలిసి ఉండాలని, ఇతరులను కూడా కలిపే పని చేయాలని, విడగొట్టే పని చేయరాదని, దూరాలు పెరగడానికి దోహదపడే పనులు చేయకూడదని, సుమతిని కలిగి ఉండాలని ఆశించటమైనది. శ్రీ గురునానక్ దేవ్ జీ మహారాజ్, గురు రవిదాస్ జీ, లార్డ్ జీసస్ క్రైట్  వీ రందరూ ఇదే విధమైన సోదరత్వాన్నే పెంపొందించారు. ప్రతి పైగంబరు మరియు భక్తుడు ఈ సహోదరత్వ సందేశాన్నే ఇచ్చారు.
“ మిల్ జుల్కే రహో రే భాయీ , మిల్ జుల్ కె రహో రే I ”
మన బాషలు వేరైనప్పటికీ మనమందరము కలిసి మెలిసి ఉండాలి.  ఇక్కడి బాష ఇటలీ. యూరోప్ లో ఫ్రెంచ్, జర్మన్, స్పానిష్ బాషలు, భారత దేశం కనుక వెళితే అక్కడ పంజాబీ, హర్యాన్వీ, రాజస్తాని, గుజరాతీ, మరాటీ, అస్సామియా, బoగ్లా, ఇలా లెక్క పెడితే  ఎన్నో బాషలు ఉన్నాయు. ఈ రూపంలో అనేకత్వం స్పష్టంగా కనిపించినప్పటికీ మనం ఎకత్వానికే ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి. ‘ఏకత్వ’ సూత్రంలోనే బంధింప బడాలి.  ఇది అత్యంత అవసరం. మీరు ఇప్పుడే కొద్ది సమయం క్రితం మంతోవ కౌన్సెలర్  ఎలెనా జీ వారి భావాలను మరియు సనాతన ధర్మం యొక్క ప్రతినిధిగా వచ్చిన స్వామీజీ వారు మాట్లాడినవి, మరియు అనేక మంది సజ్జనుల, భక్తుల వచనాలను మీరు శ్రవనం చేసారు.  వారందరూ మనం చిత్త శుద్దితో ఏ మార్గంలో పయనిస్తే మనకు విలువ పెరుగుతుందో తెలుపుతూ వారి మాటల ద్వారా ప్ర్రేరణను కలుగ చేసారు.
మన ఇహలోక జీవితం ఉద్దరింప బడుతుంది. దీనితో పాటే మహాపురుషుల నుండి, బ్రహ్మ జ్ఞానుల నుండి పొందిన బ్రహ్మ జ్ఞానంతో ఆత్మ ఉద్దరింపబడుతుంది. తద్వారా మనం పరలోకాన్ని కూడా తేజోవంతం చేసుకోగలము.  ఈ జ్ఞానాన్ని పొంది, భగవంతున్ని తెలుసుకొని, మనస్సును మంచి భావనలతో అలంకరించుకొని, ఆత్మ కల్యాణం చేసుకోవాలి. మనం మహాత్ముల బోధను పొంది, వారి సందేశానుసారం జీవిస్తే అప్పుడు జ్ఞాన ప్రకాశంతో మన జీవితం ఉజ్జ్వలం అవుతుంది. ఇహ-పర లోకాలను ఉద్దరించుకోగలుగుతాం. ఈ సందేశాన్నే యుగ యుగాలుగా మహాపురుషులు తమ వాణి ద్వారా మానవాళి శ్రేయస్సు కోరి అందిస్తూ వచ్చారు.  వీరి వచనాలన్నీ మనిషిని ఉద్దేశించి చెప్పబడినవే. మేక, పంది, ఆవు, గాడిదను సంభోదించి  చెప్పినవి కాదు. మహాపురుషుల వచనాలన్నీ మానవుణ్ణి సంబోధించి చెప్పబదినవే ఎందుకనగా మానవజన్మలోనే మోక్షం పొందగలం.  మానవ జన్మ అత్యంత శ్రేష్టమైనది. కాని అమూల్యమైన మానవ జన్మను పొందిన మనం మహాత్ముల వచనాలను వినటం లేదు, అర్ధం చేసుకునే ప్రయత్నం చేయటం లేదు.అందుచేతనే మనం మృగాల కంటే హీనంగా మారిపోయాం. వారి సందేశాన్నిమానవుడు అర్ధం చేసుకున్నట్లయితే దైవ స్వరూపునిగా మారతాడు. ఆ భగవంతునితో యోగమవుతాడు. అందుచేతనే మనం ప్రగతి చెందాలి- మానవునిగా పుట్టిన మనం దైవ స్వరూపులవ్వాలి. ఆ పరమాత్మతో లయం అవ్వాలి.
తోహీ మొహీ మొహీ తోహీ అంతర్ కైసా I”
    మరియు
“బ్రహ్మ గ్యానీ కా సగల్ ఆకార, బ్రహ్మ గ్యానీ  ఆప్ నిరంకార్ I”
బ్రహ్మ జ్ఞానం పొందిన వారు నిరాకరుని స్వరూపాన్నిపొందుతారు. ఆ రాముని రూపాన్నే పొందుతారు. నేటి మానవుడు సాధించినది ప్రగతికి కొలమానం కాజాలదు. మానవ జన్మ పొంది అజ్ఞానం, మూర్ఖత్వం, విషపూరిత స్వభావం, స్వార్ధబుద్ధి కలిగి ఉంది మానవునిలా కాక దానవునిలా, దయ్యంగా వ్యవహరిస్తున్నాడు. అందుచేతనే మానవత, మానవత్వం, పరోపకార భావంతో జీవించాలనే ప్రేరణ ఇక్కడ ఇవ్వబడుతుంది. దాతారుడు అందరికీ అట్టి ఉన్నత జీవితాన్ని జీవించే శిక్షణను ఇవ్వాలని, అందరూ మానవత్వం అనే బాటలో నడవాలని, మానవ జీవన స్థాయిని పెంపొందించాలని, మతాన్ని బ్రతికిo చాలని, నలువైపులా వాతావరణాన్ని పరిరక్షించాలని ఆ దాతారున్ని కోరి ప్రార్ధించటం జరుగుతుంది.  
దాసుడు ఇంతటితో ముగిస్తాడు ఎందుకనగా సమయం మించిపోతుంది మరియు సత్సంగం మొదలయినప్పటి నుండి మీరు సుందర భావనలను శ్రవణం చేస్తున్నారు. దాసుడు కేవలం ఈ ప్రవాహాన్ని కొంత ముందుకు తీసుకు వెళ్ళాడు.  ముందు పలికిన వచనాలన్నీ ఎంతో ప్రా ధాన్యత కలిగినవి, అవి ఎంతో విలువైనవి.
I am very happy to be here in Italy after almost two years. In December, 2012, exactly, on Christmas Day I was in Rome and we had a congregation over there like this one we are having today.  So, after that, last year I did visit Europe but that was in Frankfort, Germany and we had such an occasion where all the saints gathered from different countries belonging to the European Union. And today after almost one year I again got this opportunity to be present here amongst you all and spending this time. So, it is blissful to spend time in such a manner in the communion of the saints and bright minded people, right thinking people, who want welfare of mankind, who want that mankind should be united, not fighting each other rather helping each other. So, without taking much of time we are supposed to conclude today’s proceedings, So, with these few words I will take leave of you with the prayer that may God bless you all.
(దాసుడు ఇటలీ సందర్శించి దాదాపు రెండు సంవత్సరాలు అయింది. డిసెంబర్ 2012 క్రిస్మస్ పండగ రోజున నేను రోమ్ లో ఉన్నాను. అప్పుడు ఈ రోజులాగానే ఒక విశాల సమాగం జరిగింది.  క్రితం సంవత్సరం నేను యూరోపే వచ్చాను.కాని అప్పుడు ఫ్రాంక్ ఫోర్ట్, జర్మనీ రావటం జరిగింది. అక్కడ జరిగిన సమాగానికి యురోపియన్ యూనియన్ దేశాల నుండి భారీ సంఖ్యలో మహాత్ములు హాజరయ్యారు.  ఈ నాడు ఇంచుమించు ఒక సంవత్సరం పిదప మీ అందరి దర్శనభాగ్యం, మీ అందరితో సమయం గడిపే అవకాశం కలిగిoది. ఈ విధంగా సానుకూల దృక్పదం కలిగిన, మనో వికాశం కలిగిన, మానవ జాతి శ్రేయస్సును కోరే , మానవాళి కలిసిమెలిసి ఉండాలనే భావం కలిగిన, ఇతరులతో ఘర్షణ పడక సహాయ పడే సాధు మహాత్ముల సాన్నిహిత్యంలో సమయం గడపటం ఎంతో ఆనందాన్ని ఇస్తుంది. దాసుడు మీ సమయాన్ని ఎక్కువ తీసుకోడు ఎందుకనగా ఇప్పటికే ఎంతో సమయం గడిచిపోయింది. ఈ నాటి  ఈ కార్యక్రమానికి ముగింపు పలకవలసి ఉంది. కనుక దాసుడు ఈ కొద్ది మాటలతో మీ నుండి వీడ్కోలు తీసుకుంటున్నాడు. దాతారుడు మీ అందరికి తన సంపూర్ణ ఆశీర్వాదాన్ని ఇవ్వాలని  ప్రార్థిస్తూ దాసుడు సెలవు తీసుకుంటున్నాడు. )
సాధు మహాపురుషుల్లారా,
      ధన్ నిరంకార్ జీ.



Babaji’s  Pearls of Wisdom

Spirituality brings tranquility , peace and happiness in life. Enlightenment connects us to goodness in life that brings a positive attitude in life which  in turn results in empowerment of the self . We are able to overcome fear and failure. . One starts ‘floating in life’ and not ‘float’ with life . Self realization is possible with the grace of the True Master .
There must be divinity and spirituality in  our lives . We must remain aware of   God’s existence while fulfilling various responsibilities. If we live in awareness our thinking will not be polluted ; our speech will not be bitter ; our behavior will not be contemptible.
Lives of Saints are exemplary because they translate the teachings of holy beings into deeds. The advice is to walk in their footsteps , but we tend to do the opposite.  We would rather walk in front and ignore them  . As a result , instead of imbibing love and humility , a false sense of pride, anger and conflict rule us.
The enjoins of Prophets , Sages and Seers  can liberate us , enlighten us and make us the  means to enlighten others. Those who love the Truth have always eschewed negative tendencies.
It is essential to get soaked in the color of devotion . We are being increasingly influenced by worldliness .There is a need to get awakened and focus on the Truth and strengthen divinity in our l life. 
If any part of our body develops weakness , we focus on that particular limb in order to strengthen it . Similarly though we are enthusiastic about Satsang and Sewa we lack in Simran . We need to strengthen it . If Simran (contemplation on God) is intensified , all other important aspects of life will automatically get energized . We will find stability in our variant life.
God is with us all the times and knows our thoughts.  Nothing is hidden from Him . Through the exemplary lives of  Saints and Seers He teaches us  exactly how to live .
‘ We are to listen with our minds and recite  sacred words with our deeds.’
Like a drunkard who stumbles , we can never walk the straight path bewitched by wealth , education and ego .  A stable walk requires the awareness of Truth .  There is a tendency not to accept responsibilities  but readily blame others. By making Truth as our base ,  we usefully concentrate on healing  and providing solace to others.  God is equipoise – ‘Sat-Chit-Anand’ . One’s mind can attain peace of mind only by concentrating on the Supreme Being .
If we close our eyes , the Sun does not lose its light . Only we do. We must keep our gnostic eyes always open to be enlightened within and  to be able to see without. This way we never stumble.
Baba Gurubachan Singh ji used to say, “ Both the inner  and the outer eyes  need to be enlightened”. So everyone must march on with the torch of Truth .
God remembrance leads to large heartedness as well as broad mindedness. God Knowledge obtained from the living True Master alone leads to our salvation . People perform Idol worship as an avenue for satiating one’s spiritual aspirations. It is however the first step only and not the last .
‘ A word can redeem and a word can hinder. ’  Words in themselves are not enough .  Words are important only if acted upon and based on love , faith and devotion .
The one who makes proper use of freedom , deserves salvation .Nirankar is infinite and it is only by remaining connected to it that we can become entitled to salvation .
Union with God makes every breath meaningful . If you want bliss , take shelter in Lord Master. . Life becomes graceful only by imbibing virtuous thoughts .
Rain spontaneously brings greenery  but lack of it creates conditions of drought . Similarly those who embrace God in their heart flourish due to downpour of God’s grace .  Connection with truth  is thus obligatory (mandatory) . It was essential in the past  and is equally in the present and would remain so in future.
Many advocate and practice meditation on breath .  They concentrate on breathing which is not still. And if the wavering mind concentrates on something that is fleeting , how can one expect to gain stability of mind . Mind can become placid and settled only by concentrating on the ‘Permanent’  and the ‘Perpetual’.
Generally favours are done to unknown persons . When doing Sewa when everyone is your family member you are doing them a favour . You are discharging your responsibility.
Babaji “ Do not lament about the past. Stop worrying about the future . Fully live in the present moment . ”
A well lived today makes every yesterday a dream of happiness and every tomorrow vision of hope .
Like Wayne Dyer says , ‘’Now is all there is – and the future is just another present moment to live when it arrives ”.
With determination , every task can be accomplished. Solution to all human problems lies in imbibing Spirituality .


                             --------------------------

 Babaji’s blessings  29th September 2013 New Delhi
Saints , Say with love Dhan Nirankar Ji!
Thoughts expressed by Mahapurushs inspire us towards living a life filled with devotion and to tread on the path of Truth as told by the Satguru. Devotees have always lived with such virtues.
Words  assume value only when followed by desired action . Their value increases manifold . Saints always desire that the map drawn using words be filled with the colour of action.
 When  life is hued with colours of devotion , love  and Divine Name , then life becomes a blessing for others too. Only such a life is considered successful . In worldly parlance, success is measured by the amount of assets and wealth gained . Only then a person is deemed successful.   Devotees on the other hand consider a life lived in the light of Truth as truly successful.  
Generally when one does not make worldly achievements he is considered a failure. However Saints do not consider it as a yardstick . One who is immersed in love considers himself successful. When Spirituality is strengthened then even difficulties do not cause unhappiness.
 General public comment that the Mission’s message  is simple yet strong .  This is what the world needs today.
People living in all places realize the importance of spirituality. Had spirituality existed the world conditions would not have been so bad .
Man’s true strength comes from Spirituality alone .
God is the creator of all . Today  man is very much hooked up to ‘data’ on internet and not on “Data ( dataar )”. Had kabir lived in the present times he would say , “ man needs to look towards God as passionately as he looks at his mobile screen”.
We need to look towards God constantly . Yes , this needs constant hammering .Just as Kabir struck the nail to the ground with repeated hammer blows  , the same amount of force needs to be applied towards God realization and God remembrance.
May God bless people of all ages with such energy , devotion that God dwells constantly in our hearts. We find  kids singing at the Bhavan  even in late hours of night though they have to attend school next morning.   Children are taking active part even in Sewa. You have seen the Bal Sewa Dal Rally . Youth too are participating and presenting their opinion logically and scientifically . They are drawing people’s attention even at their work places.
Creating awareness is crucial  . We find youth taking to drugs as they come across  people who offer allurements to try intoxicants just once. They then become habituated . Wisdom lies in not moving in that direction .

We need to develop love , respect and reverence towards elders . When Spirituality is strengthened every aspect of life gets strengthened.  

                       Dhan Nirankar ji

Babaji’s blessings: New York  18 th September 2013
Saints, Say with love   Dhan Nirankar Ji                           
This Samagam has given me the opportunity to meet the devotees of New York . I feel happy about it . There  are many places I wanted to visit  but could not .  Mahapurushs have come from  many far off places  both  in U.S.A and Canada.
Here there is the fragrance of devotion and a pleasant atmosphere prevails.  Let the fragrance of love spread in all directions.  Gurusikhs hued in God’s color , who tread the  path ordained by the Satguru spread such fragrance.
“O Lord ! protect my mind from all other external influences.  Strengthen my mind so that  it does not come under worldly  influences. Let my mind be filled  with devotion  and Divine Name. This makes  life beautiful . On the other hand in  worldly life it assumes ugliness. ”
Mind is unstable  . The whole sky is open for it to  fly in any chosen direction . A devotee knows that  God is present in all directions and whichever side I look it is ‘You’ that I first see and I experience ‘you ’ in my every breath.
There are athletes and sportsmen who aim to maintain  their health . They make every effort to reach their goal . Similarly , devotees pray to God to keep his devotion intact , steadfast and growing . To give him the strength  to do Sewa  and Satsang , to bring men together  , to establish loving relationships  and to take the message of truth  to every nook and corner of the world .Only then does my life gain value.
It is said , “ More the quantity of jaggery added – sweeter  is the tea” . Similarly , the more the mind is attached to the Nirankar greater is the bliss we experience and feel a certain lightness as if a heavy load is removed off the mind.
With the wealth of Brahma gyan we perceive the Nirankar  whom even the Seers in spite of great sacrifices and tormenting their bodies failed to achieve.  Their penances and efforts could have earned them magical and miraculous powers but not  the wealth of God knowledge which is essential for the soul to attain salvation.
That is the reason for devotees adopting  the attitude of surrender and gratitude towards the Nirankar .  God bestowed on  us this precious wealth  of God Knowledge  naturally even without undertaking severe penance or any specific effort on our part . It is only God’s grace that we are gifted with this precious wealth of God Knowledge effortlessly.
Generally things obtained easily are valued less than things obtained after great ordeal  . When an object is obtained after great hardship we attach greater value to it .
Yet devotees consider  it God’s grace that such Divine Wealth is bestowed on them and remain ever grateful to Him. They know they are the privileged few whom God has chosen from among the millions  of men who are still in darkness , wandering aimlessly , miles away from the true destination  and have left the world empty handed.  
O God ! through your immense grace  you have united me with  you ; gave  me the strength of Sangat  which made this union possible . Let me always remember you , invoke you , value the words of Gurumukhs and Mahapurushs who have received the wealth of God Knowledge.
Let me always seek the company of holy saints  which refine my devotion  so that my love and faith towards you gets strengthened.  O Lord ! give me the company of such saints whose presence reminds me of You.  
This message of Truth  is spreading everywhere  , to all , speaking different languages and living in different  regions .
Language has never been a hurdle in obtaining and spreading God Knowledge.  They treasure this wealth of God Knowledge due to which they are receiving love, respect from all.  
 Yesterday was September 17 .  Shehan Shah Baba Avtar Singh ji Maharaj left his mortal body and attained the holy abode on this day ( 17th September 1969 ). Baba Bhuta Singh ji and he made sincere , relentless and tireless efforts  , faced numerous  challenges but worked undeterred.   Following his footsteps Baba Gurubachan Singh ji too gave momentum and solidarity  to Mission’s effort to elevate the Mission as a global mission  . He sacrificed his life for this noble cause.  Many Mahapurushs too laid down their lives to propagate  the Truth , to take the Mission forward.  They remain ever green in our memory.
Each passing day is a reminder that the coming day should be considered  an opportunity   for me to put in maximum efforts  , to work better, to refine myself  as a better person  and overcome my deficiencies.
Mind should be filled with the desire to spend each moment in such a way that it forms the base for  the future solidarity .
Let all , always be hued  in his color , make steady progress. May Nirankar Bless all so that we may strengthen our devotion, may wisdom always prevail and the Youth of the Mission may always move forward and be always progressive in true sense and positive in approach and thoughts.
It is said , “ Move with the time ”. Let us use the media appropriately for video conferencing and in other modes  as an aid to spread the message of the Mission of love and devotion.
Lastly , I humbly pray to God Almighty to  bless every one with the strength   to do devotion   , bless all with good health , wealth and  mental status so that we all  move forward  in unity .
      Saints , Say with Love  Dhan Nirankar ji!

Discourse  of His Holiness Nirankari Baba Hardev Singh ji Maharaj  Washington D. C.15-09-2013
Saints , Say with Love Dhan Nirankar ji !
Today , you the residents of   Washington D. C , have assembled here to praise the glory of Almighty God who is the base for our lives. Today you have gathered here to spread the message of love and compassion. This makes our life pleasant.  Here we are praising the Lord and at the same time we pray to Him,’. Oh Lord ! you are the reservoir of all attributes. Let my mind , intellect always be close to you . May I always feel the sense of belonging to you . I owe my very existence to you ‘.
The motive of the Mission is to bring man closer to  man , to demolish barriers that are built out of selfishness, narrow mindedness and ignorance.
“Saints do not believe in walls. They believe in bridges” . Man created barriers area wise , political wise , culture wise but when we consider Earth as  a planet there are no gaps in between . It is homogeneous and continuous. We have to realize this fact. God did not create these barriers . They are the creation of man.
Saints have always endeavored to unite  the world. They were fully aware that this unity of mankind can be achieved  only after the realization that they belong to the ‘One’ . They propagate the slogan of “Oneness”. Saints hold that there is only one God . Nobody says there are two , three , four or  dozens of Gods.
We may have a very attractive face , good clothes , good position , live in large buildings but if  we lack in divine virtues our beauty fades away and we turn ugly.
We experience bliss ‘ not because God also is in our lives . It is because God only is in our life ‘. Duality is gone . Only “ You” exist.
The message , advice and instructions of Satguru are valuable  . Unless they are made part and parcel of our life and unless we implement them in daily life they remain mere spoken words.
When a Gurusikh leads his life according to Guru’s teaching we say , - ‘There is something unique about this person . There is something very attractive ‘.
Once a donkey was carrying the idol of a deity . Where ever it went everyone was saluting it with folded hands and in reverence. On its way back  people cursed and threw stones at it. It was confused . Someone explained that when it was carrying the idol of deity it was treated with respect . Without the idol it got what it was worth. Our life too is valuable when we link with the Almighty.
Our daily routine can assume two modes. On one hand – one may rise from bed cursing , start the day with hatred , scolding others, consuming harmful intoxicants , beating others , misunderstanding  , speak harshly thus breaking others’ hearts , stealing others’ property and at the end  of the day when questioned on how the day was prompt comes the reply- very bad indeed.
Alternately , one can start the day offering prayer to God  for keeping  breaths intact , working , travelling , cooking  with the feeling of thankfulness. Such a beautiful way  to spend the day.  Every one can enjoy such a life. There is always a scope for improvement. Sky is the limit .
Some love to speak at the Sangat. They have a great craving to be heard . They wish to be called to speak every Sunday or at least on alternate Sundays. They think  the stage secretary should announce his name after Babaji arrives. They spend the time at the Sangat worrying whether they will be called up to speak or not . thus they cannot enjoy the Sangat and take advantage of it.
Today many instruments are available for testing blood  , sugar levels . Just put a drop of blood on a slide . the levels are known . We are able to monitor fluctuations in B.P and sugar levels.
However, do we monitor  our thoughts and  actions ? We do not care to observe and analyse them  though we have instructions and spiritual parameters given by our Satguru.  When the battery of these instruments is low, they stop working . However Guru’s teachings  , instructions , gyan are always with us at all times . Our attitude and outlook should be such as to put maximum efforts to secure  the best.
We should work in unison , complementing each others’ efforts. Otherwise task remains unaccomplished , distances between us remain .  We blame each other. Misunderstanding exist . Though both are on the journey we could not take a step further.
When you fire bullets with pistol some reach the target , some may not . But you miss all the hundreds if you do not shoot at all . Unless  attempt is made , efforts remain futile . Through Guru Gyan and Satsang  we learn the art of rightful living. We know how to talk ,walk and conduct ourselves to make this journey of life blissful .
This journey has value. Uniqueness of human life lies in making Truth its base.  Let us not spend it in waste. For a small cause do not lose on greatest gain.
Is our Individuality so ‘ important ‘ that it should be valued higher than Truth? ‘ Why was I stopped . Why did they behave so towards me? ’ Such petty thoughts cause maximum damage . We have a big task ahead . ie ‘ to spread the message of Truth ‘.
 Keep your mind on this statement – “Work for a cause and not for an applause ”. Work selflessly. Such work has value even if you are not praised  . There are so many silent workers whose names have not been mentioned at all. They live and they die  leaving a legacy which has inspired many .  they were not hungry for name. They did it out of pure love and realization. 
They are silent heros . They played a great part. In India , in villages , someone just picks up a bicycle , and travels in muddy way and goes to various places and spreads information and awareness about the Mission and then goes to another village. By the end of the day he gets tired and cannot ride any more and he drags his bicycle back to his home . His name is not in the Pracharak list  but he has value in God’s eye.
I wish you all the best  and pray to God Almighty  to bless you with happiness , with success  , with strong devotion and faith and give you strength to spread the message of Truth.
May Nirankar bless you with all the wisdom and awareness , for you to move forward and take the Mission forward.  There is a lot of enthusiasm in the Sewadal jawans and even small children are participating in duties.
Today in Delhi under the guidance and presence of Rajmataji  a big event of Bal Sewadal  Rally  happened and they performed so nicely . Even small children are enthusiastic about sewa and they are learning these qualities.
The composition of the Mission today comprises more percentage of youth .  Then what is the reason for us not to move at a faster pace ? Youth should not be perturbed and get wavered  by minor disturbances in the society.                
Once I was questioned, “ What moves the fastest  in U.S.A and Canada ?”  I said , “ Temper” . People get angered , flare up , get irritated quickly .  They think,” Nobody bothers whether I had langar or not  .My name was not announced to speak . I will not attend Satsang next Sunday”. Every one desires adulation , appreciation and enjoyment . No one wants to work sincerely.  Such a waste of energy.
 Actually  remember that what I want does not matter  as what Guru wants is all  that matters.
This is the last station  of this tour . only yesterday a message was sent to London to book a hall where a Samagam will be held on 22nd and the next day Daas will leave for Delhi. They feel so joyful that they got Samagam on Sunday. They have got very short time . They have to make so many arrangements within a short duration. Mahapurushs comment that we need to work like soldiers . Even at short notice  they make all arrangements .
With these words I take leave of you .
 Saints , say with Love Dhan Nirankar Ji !

                           -----------

  FREEDOM TOO HAS ITS BONDAGES
SANT NIRANKARI MISSION CELEBRATES     
              MUKTI PARV
              Delhi, August 17, 2013     

 Freedom, whether political or spiritual, too has its bondages.  Freedom does not give the right to do anything we want but an opportunity to do what is right.  Even spiritually, God-knowledge or Brahmgyan does not bestow salvation only but enjoins the devotees to lead life with complete sense of submission to God.
This was observed here on Thursday by His Holiness Baba Hardev Singh Ji Maharaj, Head of the Sant Nirankari Mission, while addressing a huge gathering of devotees assembled at the Mukti Parv Samagam (Spiritual Liberation Day).  The Mission celebrates the Mukti Parv throughout the country to pay tributes to and take inspiration from the magnificent contribution made by the Mission’s former Head, Shahenshah Baba Avtar Singh Ji, his esteemed spouse Jagatmata Budhwanti Ji and numerous devotees who dedicated their lives to take the Mission’s message of spiritual liberation through God-knowledge to masses.

His Holiness said that today when the country is 

celebrating its Independence Day, every citizen hasto understand that it is an opportunity to do only what is right not only for self but for the society, for the nation also.  We must work for the welfare, for the good of all.

Similarly, Baba Ji said, in spiritual realm, when we receive God-knowledge, we get rid of the darkness of ignorance and are saved from delusions and bondages for the soul.  Even mind is enlightened and the life here gets improved.  We rise above selfishness, ego and hatred.  The feelings of love, broad-heartedness, tolerance and humility enter our life.  Even then we have to take care and avoid slipping into the same bondages.  On the other hand we should now accept the new bondages of submission to God and lead life as per the directions or expectations of the True Master.
His Holiness reminded the devotees that today we are remembering those who attained God-knowledge, lived as per the wisdom of their True Master and spread this message of Truth, this Divine Light till the last breath of their life.  They liberated people from the bondages of rites and rituals which they were following in the name of religion and suffering from the feelings of discrimination between high and low, rich or poor and so on.

Baba Ji said that ahead of all these saints was Shahenshah Baba Avtar Singh Ji.  He received God-knowledge from Baba Buta Singh Ji and endeavoured to spread this light to every human being.  And those who received God-knowledge from him also joined him to take this message of Trutheverywhere.  After partition of the country, these saints did not settle only in Delhi but spread to other areas like Punjab, Maharashtra and even some hilly areas.  Even where they were one or two individuals or families, they worked hard on person to person basis, enlightened them with God-knowledge and removed their delusions.  They liberated them from rites and rituals they were performing in search of God; they completed or fulfilled their search. In this way, the caravan continued to expand and the message of Truth spread to masses.

Earlier, speaking on the occasion, Nirankari Rajmata Kulwant Kaur Ji, the holy mother of Nirankari Baba Hardev Singh Ji Maharaj, said that in spite of odds in the early years, Baba Avtar Singh Ji and Baba Gurbachan Singh Ji took the light of spiritual enlightenment to every nook and corner of the world.  Saints have always enlightened the world with God-knowledge.  Saints take the shelter of eternal Truth and adopt the spiritual enlightenment not only in their own life but spread the same to others as well.  They made their life meaningful and useful.

Mukti Parv Samagam was attended by devotees in huge number from NCR Delhi and neighboring States including Haryana, Punjab Uttar Pradesh and others.  Many speakers paid their tributes to the devotees of the Mission w devoted all their time and effort for the propagation of the Mission’s message of universal brotherhood. 
              
               Living in the present
Every time we think of the past we are making it the present because we are creating the same emotions again . It is like ‘crying over spilt milk’.
Past is passed . Put a full stop to it – no more of Why ? What?  How ?  Let it not repeat on the mind.  It is like rubbing the wound and not allowing it  to heal. There is nothing to learn from the situation that happened. We need to understand that we have the choice of responding.
Yesterday is gone and it is what I do in this moment that will determine the future that I and others would like to see. So what I have to do is focus my attention on the present and the quality of my thoughts, words and actions now.

Holding on to the past , not letting go of it will only create more pain . the situation is the same but the longer we hold it , the pain increases. While working towards our achievements if we are not to compromise on our values  of peace , love and happiness , then we will always be contented.
Value of time
These days people feel they don’t have enough time.  This causes a lot of stress and unease. ‘Multi-tasking’ often leads to reduced concentration and mistakes – which then take up more time. Some become so dispirited by their ‘to-do’ list that they put things off, hoping it will be easier another day - or unnecessary if left long enough - and so the list gets longer…  When one feels like this, everything seems an effort. Yet there are people who do a lot but don’t appear to be busy; they are carefree.  How do they manage that?  The secret lies in how much we understand and value ourselves and time.  This enables us to focus on what is important. 
“The key is to be in the present and aware of myself as a spiritual being” , temporarily inhabiting the body I use, observing and taking part in the great drama of life.
As human beings we constantly experience change – from being a child, to a young person, to an adult, then an older person.  Yet, ‘I’, the one who experiences the world and expresses myself through this ever-changing body, remain the same.
 I play my physical role with responsibility but I can also step back mentally from that role and observe myself. The role then becomes more beautiful, more precise and more accurate, because, I can understand better how to play it objectively.If we use my time, energy and money in ways that are benevolent and useful we experience a lot of happiness and strength internally and in our relationships.  We generally waste so much time and energy thinking unhelpfully of the past – or creating expectations of an ideal future. With a better understanding of myself and time, I am able to tap into my inner power and the power and energy of the One above – and use that in a worthwhile way to help bring about positive change in my own life and in the world.

   Values: the Unifying Factor


The question is:  

           “What do we really value in life?”

The three values which strengthen unifying process: respect, honesty and compassion.

We value qualities such as love, happiness, compassion…the things that make us feel valued and bring inner happiness. We should then think about whether or not the way we live our life reflects that – and what is there in our life that matches what we value? 
Seeing myself as a spiritual being, I rediscover my natural, inner treasures of peace, love, purity, happiness and wisdom, which I tend to forget.  It’s like having a beautiful instrument in my cupboard. Well, why not play it?  When I experience these qualities within myself, I become a much happier, more stable person. Understanding my own value, I am able to keep my self-respect, even when someone is trying to bring me down, and so can help others come out of their limited perception.
Sant Nirankari Mission is an organization where a huge number of people come together with the mission to clean themselves. They come to improve themselves through the practical application of spirituality. It's a journey. When we come here, we are not perfect. 
We are here with our weaknesses, complexes, prejudices ¦ like everyone else. Here, we start working on ourselves, clean ourselves.

Babaji says , “You are a human being, a spiritual being, and must act as such.”